Hangi durumlarda psikoloğa gidilir?

Psikoloğa gitmeli miyim?

Psikoterapiste gitmen gerektiğini nasıl anlarsın?

Yaşadığın sıkıntıların nedenlerini anlamak, bunlara çözüm bulmak için belki de youtube’dan birçok video izliyorsun, kitaplar okuyorsun ve kafanda bazı şeyler şekilleniyor. Bende bir şeyler var galiba diye düşünebilirsin. Psikoterapi almakta kararsızsın. Bir uzmandan destek almak da maddi manevi bir yatırım gerektirdiği için acaba gerçekten gerekli mi diye kafanda bazı soru işaretleri olabilir. İşte bu noktada sana bir terapiste gitmenin faydalı olabileceğini düşündüren işaretler neler bunları anlatacağım. Bu alanla ilgili bir çok ön yargı da var. Sanki sadece büyük sorunları olan kişiler böyle bir destek almalıdır, sadece onlar için gereklidir gibi bir önyargı var. Ama şunu söyleyebilirim ki bizlere gelen kişilerin büyük bir kısmı aslında çok da büyük sorunları olmayan ama yaşam kalitelerinin kısıtlandığını hisseden, yaşamlarının belli alanlarında belli sıkışmışlıklar yaşayan ve bir şeyleri daha farklı yapma konusunda sorumluluk almaya hazır insanlar oluyor.

1) Dört yaşam alanından birinde belirgin bir sıkıntın varsa bu noktada bir destek alman faydalı olacaktır. Bu dört yaşam alanı, beden, ilişki, başarı ve gelecek anlam alanı.

Beden alanında; anlamlandıramadığın belli bedensel şikayetlerin, ağrıların varsa (bu ağrılar baş ağrısı, karın ağrısı, kas ağrısı gibi olabilir) ve doktora gitmene rağmen bir şey bulunmadıysa ve bu strese bağlı dendiyse, genel anlamda bir yorgunluk, bitkinlik, uyku sorunların varsa, iştah sorunların varsa bunlar da bize bir sıkıntının olduğunu gösteriyor. Bu sıkışığın sıkıntıyla alakalı destek alman faydalı olabilir.

İlişki alanında; sıkıntı yaşıyorsan, bekli de belli sorumluluklarını yerine getiremiyorsan, ailene, eşine, çocuklarına karşı, onlarla problemler yaşıyorsan, özellikle kendi duygu dalgalanmaların ilişkine doğrudan yansıyorsa buda bizim için önemli bir işarettir.

Başarı alanında; işinde, kariyerinde performansını yeterince yüksek görmüyorsan, potansiyelini tam olarak dökemiyorsan, seni bazı şeyler geride tutuyor, engelliyor, bloke ediyor gibi hissediyorsan, bir isteksizlik hali geliyorsa, genelde kaçınasın geliyorsa, sorumluluklardan kaçıyorsan bu da destek almanın faydalı olduğunu gösteren bir işarettir.

Gelecek anlam alanında; yaşamının soyut alanında çok ileriye baktığında daha çaresiz hissediyorsan, kaygılar eşlik ediyorsa, anlamsızlık varsa, boşluk belirsizlik hissi varsa buda destek alarak çözebileceğin tarzda bir sorundur. Bu tür sorunlar yaşayan kişilerin önemli bir bölümü de zaten depresyona girebiliyorlar ve depresyonda hayatın birçok alanını etkilediği için özellikle bir terapistten destek almanın faydalı olabileceğini düşünebilirsin.

2)Etkilenmemek için belli bağımlılıklar geliştirmek.

Burada etkilenmemek istediğin şey yaşadığın sıkıntı veren, bunaltan duygulardır. Kendini yemeğe vurmak, cinselliğe vurmak, alkol, madde bağımlılığı gibi belli şeyler gelişmeye başladıysa bunlar başka tür sorunları da beraberinde getireceği için senin için bir alarm işareti diyebiliriz. Bu tür bağımlılıklar bazı şeylerle yüzleşmeyi iyice güçleştirir. Kendinde bu tür bağımlılıklar görüyorsan yol yakınken bir psikoterapiste başvurman faydalı olacaktır.

3) Sinirlilik sorunları yaşamak.

Eğer öfkene hakim olmakta zorlanıyorsan, çok kolay bir şekilde tetiklenebiliyorsa, basit gündelik şeyler bile senin sinirlerinin tepene çıkmasına neden oluyorsa ve hatta bu sinirlilik öfke hali o kadar yükseliyor ki şiddete de dönüyor gibiyse bu kesinlikle alarm veren bir işarettir. Mutlaka bir destek alman faydalı olacaktır.

4)Travma sonrası devam eden stres:

Yakın zamanda bir kaybın olabilir, bir kaza geçirmiş olabilirsin, olağan dışı bir travma yaşamış olabilirsin. Yaşadığın bu olayın etkileri bir aydan daha uzun süredir aktif şekilde devam ediyorsa, yani aşağı yukarı benzer yoğunlukta, benzer güçlükte devam ediyorsa ve yaşamını önemli alanda etkiliyorsa bu zamanla kendiliğinden geçecek bir konu değildir. Daha doğrusu bunu beklediğinde epey şey kaybedebilirsin ve zaman içerisinde sorun giderek katlanır. Bu tür sorunlarda EMDR gibi travma terapisi desteği alman çok faydalı olacaktır.

5) Etrafındaki kişilerin bu yöndeki geri bildirimleri:

Sana eğer diyorlarsa ki “bir terapiye gitsen iyi olur, bir destek almanda fayda var, sıkıştığını, zorlandığını görüyorum” gibi. O zaman ekstra uyanık olman lazım. Belki böyle geribildirimler geldiğinde bunu bir hakaret olarak görüyorsun, belki bir aşağılama, bir yargılama olarak görüyorsun, belki de karşı taraf yargılayarak da söylüyor olabilir ama her ne olursa olsun böyle geribildirimler alıyorsan ve bu bir kişiden daha fazla kişiden aldığın geribildirimse buda bir işarettir bizim için. Çünkü senin göremediğin şeyleri bir başkası dışarıdan daha kolay görebilir, fark etmediğin duygular dışarıdan daha kolay fark edilebilir. Dolayısı ile eğer böyle geribildirim aldıysan bu konuyu belki daha ciddi düşünmen faydalı olacaktır.

6)Kafandaki düşüncelerin bunaltıcı olması:

Belki bir çok şey izledin, okudun ama yetmiyor, bir şeyler eksik geliyor, yaşadığın duygular o kadar bunaltıcı ki öğrendiklerini belki uygulamaya dökemiyorsun, belki de anlamlandıramıyorsun, bir şeyler eksik kalıyor ve sıkışmış hissediyorsun, belki de yapacak çok şey var, nerden başlayacağım düşüncelerin varsa o noktada da bir terapistle görüşmen iyi olacaktır.

7)Soru sorma ihtiyacın ön plandaysa:

Bu özellikle internetten, sosyal medyadan soru sorduğun uzmanlarla alakalı bir şey, yakın hissettiğin, paylaştığı içeriklerden etkilendiğin bir uzmana danışmak istiyorsun yaşadığın sorun ile alakalı. Bize de böyle mesajlar çok sık geliyor. Şöyle sıkıntılarım var ne yapmalıyım? Nasıl yol izlemeliyim? Gibi. Bu tür kişisel sorunlara oradan cevap vermemiz mümkün değil. Eğer sende böyle bir soru sorma ihtiyacı içindeysen, içinden uzun uzun mesajlar atıp yardım almak geliyorsa hiç oralarda vakit kaybetme çünkü senin ihtiyaç duyduğun şey sana özel bir değerlendirme yapacak, geniş bir zaman içinde bir çok noktayı ele alıp işleyecek bir uzman aslında. Bunu birebir yapman gerekiyor. O noktada kendi imkanların doğrultusunda bir terapist desteği alman yararlı olacaktır.

Buraya kadar anlattığım işaretlerden en az bir tanesi bile varsa kısıtlanmış olabilirsin ya da oraya doğru gidiyorsun demektir. Bazı noktalar ana rahatsızlık veriyor. Bu süreçte daha hızlı ilerlemek, zamanın kıymetini bilerek kendine de yakınlarına da değer verebilmek, daha verimli yol izlemek için mutlaka terapi desteği almanı öneririm.

Klinik Psikolog Sabiha IŞIK